Cải cách chương trình đầu tư quốc tịch, 5 quốc gia Đông Caribe thống nhất lập cơ quan quản lý CBI chung

Năm quốc gia Đông Caribe gồm Antigua và Barbuda, Dominica, Grenada, Saint Kitts và Nevis, và Saint Lucia đã ký hiệp định thành lập cơ quan quản lý CBI thống nhất đầu tiên của khu vực. Tổ chức mới mang tên Cơ quan Quản lý Đầu tư Nhập tịch Đông Caribe (ECCIRA), dự kiến đi vào hoạt động từ tháng 10/2025, sau khi được quốc hội từng nước phê chuẩn.

ECCIRA mang đến tương lai mới cho CBI khu vực Caribe

Động thái này khép lại gần hai năm đàm phán dưới áp lực từ Mỹ, Anh và EU, vốn nhiều lần chỉ trích các chương trình CBI vì lo ngại an ninh và thiếu minh bạch. ECCIRA sẽ đặt trụ sở tại Grenada, có văn phòng đại diện tại các đảo thành viên, chịu trách nhiệm giám sát toàn bộ hoạt động, quản lý đại lý và áp dụng biện pháp xử phạt nếu có vi phạm.

Theo thỏa thuận, mức đầu tư tối thiểu 200.000 USD được giữ nguyên. Điểm mới quan trọng là yêu cầu thu thập dữ liệu sinh trắc học cho cả hồ sơ mới và khi gia hạn hộ chiếu, cùng quy định cư trú nghiêm ngặt hơn nhằm tăng tính gắn kết với quốc gia tiếp nhận.

Các nước Đông Caribe kỳ vọng ECCIRA sẽ củng cố uy tín hộ chiếu khu vực, bảo vệ nguồn thu từ CBI – vốn chiếm tới 30–40% GDP ở một số đảo – đồng thời duy trì niềm tin với các đối tác quốc tế.

Nếu thành công, ECCIRA có thể trở thành mô hình hợp tác khu vực trong quản lý chương trình nhập tịch thông qua đầu tư, đảm bảo cân bằng giữa lợi ích kinh tế và yêu cầu an ninh toàn cầu.

Động thái lịch sử dưới sức ép quốc tế

Trong gần hai năm qua, các chương trình CBI Caribe liên tục đối mặt với sức ép từ Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Liên minh Châu Âu. Các bên này bày tỏ lo ngại về:

• Công tác thẩm định chưa đồng bộ, nguy cơ lỏng lẻo trong an ninh.
• Việc một số nước cạnh tranh bằng cách hạ giá hoặc nới lỏng điều kiện.
• Khả năng hộ chiếu Caribe bị lợi dụng để tiếp cận tự do đi lại ở châu Âu và Anh.

Thậm chí, Vương quốc Anh đã đình chỉ miễn thị thực với Dominica, còn EU từng đề xuất rút quyền lợi Schengen với các nước duy trì CBI thiếu kiểm soát. Trong bối cảnh đó, việc thành lập ECCIRA được xem là bước đi bắt buộc để bảo vệ uy tín hộ chiếu Caribe và giữ vững doanh thu kinh tế quan trọng.

Chức năng của ECCIRA

Theo thỏa thuận, ECCIRA sẽ chịu trách nhiệm thống nhất và giám sát toàn bộ hoạt động của các chương trình CBI, với các nhiệm vụ chính:

• Thiết lập sổ đăng ký chung cho tất cả hồ sơ nhà đầu tư.
• Thu thập dữ liệu sinh trắc học (dấu vân tay, quét khuôn mặt) đối với cả người nộp đơn mới và người gia hạn hộ chiếu.
• Công bố báo cáo thường niên về tình hình tuân thủ và hiệu quả chương trình.
• Quản lý các đại lý, nhà phát triển dự án, công ty tiếp thị được cấp phép.
• Áp dụng biện pháp xử phạt và thu hồi nếu phát hiện vi phạm.

Điểm đáng chú ý là ECCIRA sẽ siết chặt yêu cầu cư trú tối thiểu, thay vì chỉ cho phép nhập tịch “từ xa” như trước. Điều này nhằm tăng cường sự gắn kết giữa nhà đầu tư và quốc gia tiếp nhận, đồng thời củng cố tính hợp pháp của quốc tịch mới.

Kinh tế Caribe phụ thuộc vào CBI

Các chương trình nhập tịch thông qua đầu tư không mới với khu vực này. Saint Kitts và Nevis là nước đầu tiên trên thế giới triển khai CBI từ năm 1984. Kể từ đó, các quốc đảo nhỏ Đông Caribe đã coi đây là nguồn thu quan trọng, giúp duy trì tài chính trong bối cảnh kinh tế phụ thuộc nhiều vào du lịch và dễ bị thiên tai tàn phá.

Thực tế, doanh thu từ CBI đóng góp tới 30–40% GDP ở một số nước. Nguồn tiền này được sử dụng cho:

• Khôi phục sau bão (như Irma và Maria năm 2017).
• Đầu tư hạ tầng chống biến đổi khí hậu, bảo vệ bờ biển và phát triển năng lượng tái tạo.
• Nâng cấp y tế và giáo dục, bao gồm xây dựng bệnh viện và cấp học bổng.
• Hạ tầng du lịch, tạo thêm việc làm và thúc đẩy tăng trưởng.

Không ít chuyên gia nhận định, nếu không có CBI, nhiều đảo quốc nhỏ khó duy trì cân đối ngân sách, đặc biệt sau cú sốc COVID-19.

Thống nhất mức đầu tư và tăng tính minh bạch

Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhiều năm qua là việc các nước Caribe cạnh tranh bằng cách đưa ra mức đầu tư thấp hơn đối thủ. Điều này dẫn đến tình trạng “chạy đua xuống đáy”, làm giảm uy tín hộ chiếu Caribe trong mắt cộng đồng quốc tế.

Để khắc phục, từ năm 2024, các quốc gia đã đồng thuận nâng ngưỡng đầu tư tối thiểu lên 200.000 USD. ECCIRA sẽ duy trì mức này, đảm bảo sự công bằng và giảm nguy cơ bị các thị trường lớn áp đặt biện pháp hạn chế.

Ngoài ra, với cơ chế giám sát tập trung, ECCIRA được kỳ vọng sẽ tăng tính minh bạch, củng cố niềm tin từ EU, Anh và Mỹ, từ đó giữ vững quyền lợi di chuyển quốc tế cho công dân Caribe.

Ý nghĩa lâu dài

Giới quan sát cho rằng, nếu ECCIRA vận hành thành công, đây sẽ là mô hình hợp tác khu vực đáng chú ý, chứng minh rằng các quốc gia nhỏ vẫn có thể cùng nhau bảo vệ chủ quyền trong khi đáp ứng chuẩn mực quốc tế.

Thủ tướng Grenada Dickon Mitchell – nước đăng cai trụ sở ECCIRA – khẳng định cơ quan này là bước đi cần thiết để cân bằng giữa nguồn thu kinh tế và yêu cầu an ninh toàn cầu.

Về phía nhà đầu tư, những thay đổi mới có thể đồng nghĩa với quy trình chặt chẽ hơn, song bù lại, giá trị hộ chiếu Caribe sẽ được củng cố, mang lại lợi ích lâu dài trong việc di chuyển, đầu tư và bảo toàn tài sản.

Việc năm quốc gia Đông Caribe thành lập ECCIRA  là bước ngoặt quan trọng của ngành CBI khu vực và còn là tín hiệu cho thấy Caribbean sẵn sàng cải cách để thích ứng với bối cảnh quốc tế. Nếu thành công, đây sẽ là hình mẫu để các khu vực khác tham khảo trong quản lý chương trình nhập tịch thông qua đầu tư.

: P.608, tầng 6, tòa nhà Enterprise Tower, 290 Bến Vân Đồn, P. Khánh Hội, TP.HCM

: 51 Lê Hồng Phong, Nha Trang, Khánh Hoà

: 078.223.1777 | 0901.116.099

: 778.883.8902

: info@rvs.vn